Molenverhalen 4: Houtzaagmolen De Grauwe Beer - Sjors van Leeuwen.

De Orkaan podcast (Zaans nieuws)

In deze serie vertelt Sjors van Leeuwen elke aflevering een verhaal over een molen in de Zaanstreek. Aflevering 4: Houtzaagmolen de Grauwe beer. Voor Sjors van Leeuwen hebben molens geen geheimen. Hij kan met ze lezen en schrijven, slijpen, malen en stampen. Wij Zaankanters zijn trots op de molens die we nog hebben, maar ooit hadden we er veel en veel meer. Sommige zijn verplaatst, anderen gesloopt of verwoest door stormen of brand. De grauwe beer: In 1593 werd er een zeer baanbrekende uitvinding gedaan door een boer uit Uitgeest genaamd Krelis Lootsje oftewel Cornelis Cornelisz van Uitgeest. Hij was degene die octrooi aanvroeg voor zijn ontwerp van de krukas: een polsdikke ijzeren staaf met slagen, opgesloten in lagers, die een draaiende beweging van de wielen van een windmolen kon omzetten in een op en neer gaande beweging voor bijvoorbeeld zaagramen. Dit was een enorme vooruitgang voor de productie van gezaagd hout, vanaf dat moment konden windmolens zeer grote partijen hout in korte tijd tot planken en balken verwerken. Voor die tijd was dit werk voorbehouden aan handzagersgilden in de grote steden die met een trekzaag boom voor boom verzaagden. Met de vinding van Cornelis Cornelisz. konden grote molens “Sommerzagers” soms wel tachtig balken per dag verzagen. Een van oudste molens die met dit principe ging werken was “De Grauwe Beer” aan de Westzijde te Zaandam. ------------------------- Voor het hele verhaal inclusief de foto's. Kijk op www.deorkaan.nl