Bernard Hammelburg

Podcast | BNR

Dat de militaire steun aan Oekraïne zou leiden tot het kannibaliseren van de westerse defensie was voorspeld. Het leveren van geavanceerde wapens kan niet anders gaan dan ten koste van de eigen slagkracht. Amerika zit wat ruimer in zijn militaire jasje, dus wordt niet kwetsbaarder door de levering van HIMAR-artillerie. Nederland wordt dat wél door het uitlenen van, bijvoorbeeld, Patriot-afweergeschut. Wat doen we als er een tweede oorlog uitbreekt?

Dat klinkt misschien vergezocht, maar op die eerste oorlog, vlak om de hoek, hadden we ook niet gerekend. De Amerikanen hebben de zogenoemde twee theater-doctrine, dus de krijgsmacht moet paraat en geoutilleerd zijn voor het voeren van twee oorlogen tegelijk. Toch zitten ook daarin scheurtjes, want daarvoor is eigenlijk volledige paraatheid van de luchtmacht nodig. Die was in 1961 door John Kennedy ingesteld. Het betekende dat de vloot van met kermwapens uitgeruste B-52 bommenwerpers op elk moment kon uitrukken, compleet met begeleidende straaljagers en tankvliegtuigen. Het was een magistrale operatie, die in 1991 door George Bush Sr. werd beëindigd. Je zou kunnen zeggen: de Amerikaanse variant van ons vredesdividend: wie had, na de Koude Oorlog, nog zon groot militair apparaat nodig? De klok terugdraaien is zelfs voor de Amerikanen een brug te ver. Het is geen schakelaar die je weer aan kunt zetten.

Het afschaffen van de volledige paraatheid was, achteraf gezien, een precedent. Het gaat op dit moment niet zozeer over de inzet van bommenwerpers, maar over de beschikbaarheid van wapens. En al zeker munitie, want daaraan is nu in de westerse wereld zon groot gebrek dat we, zoals Navo-chef Jens Stoltenberg terecht opmerkte, sneller door de voorraden heengaan dan de wapenindustrie kan leveren. De oplossing is een enorme inspanning van het tot voorkort door velen gewantrouwde militair-industriële complex. Maar is het voldoende voor de defensie in een tweede oorlog, bijvoorbeeld met China? Of met Iran? Of met Libië? Of met Rusland, dat Europa rechtstreeks onder vuur kan nemen? Dan heeft Europa voldoende munitie voor één dag. Klinkt misschien vergezocht, maar dat was de oorlog in Oekraïne ook, totdat het niet meer vergezocht was.

Artikel 97 van de Grondwet definieert de functie van de Nederlandse krijgsmacht. Die hebben we om het koninkrijk te verdedigen, en voor handhaving van de internationale rechtsorde. Als je Patriots uitleent aan Oekraïne, voldoe je aan die tweede doelstelling, maar die gaat ten koste van de eerste. Er dreigt weer een pief-paf-poef rel, maar nu voor het echie